Mikrokontroler je minijaturni kompjuter i sastavni je dio uređaja, opreme, mašina svih vrsta. Na slici 1. prikazano je nekoliko proizvoda u koje je, radi ostvarivanja njihovih posebnih funkcionalnosti, ugrađen mikrokontroler. Ako proizvod ima komandno dugme i digitalni ekran za prikazivanje podataka, vjerovatno je u njega ugrađen mikrokontroler.
Pokušajte da napravite listu u kojoj bi bili nabrojani koliko uređaja sa mikrokontrolerom svakodnevno koristite. Evo primjera: akose Vaš radio-budilnik iznenada začuje ujutru, pa trgnuti iz sna pritiskate dugme da isključite alarm, onda je to interakcija sa mikrokontrolerom u radiju. Zagrijavanje hrane u mikrotalasnoj rerni ili poziv preko mobilnog telefona je takođe upravljanje tim uređajima preko mikrokontrolera. Ovo bi bio samo početak liste, a mogli bi da slijede: daljinski upravljači (televizori, zaključavanje-otključavanje), kalkulatori, zidni satovi itd. Vidjećete da je lista aparata sa ugrađenim mikrokontrolerima jako velika i da iz dana u dan postaje sve duža.
Basic Stamp 2® modul, proizvod kompsnijr Parallax Inc., SAD, prikazan
na slici 1-2, sadrži ugrađen mikrokontroler (najveći čip crne boje!). Ostale komponente
na Basic Stamp 2® modulu takođe se nalaze na apratima za domaćinstvo
u svakodnevnoj upotrebi. Mikrokontroler i ostale komponente modula zajedno,nazivaju se
ugrađeni kompjuterski sistem ili skraćeno "ugrađeni sistem-embeded system". Najčešće
ovakvi moduli se nazivaju samo "mikrokontroleri".
Praktićni radovi koji se razvijaju u ovom priručniku vode korisnika kroz izradu elektronskih
kola sličnih onima koja se mogu naći u aparatima za domaćinstvo ili tehničkim uređajima
najnovije tehnologije. Tokom rada pisaće se takođe kompjuterski programi. Oni će
Basic Stamp 2® modulu omogućiti da koristi elektronska kola i kroz
njih proslijeđuje instrukcije do djelova uređaja koji treba da obave određene
korisne funkcije.
U ovom tekstu, "Basic Stamp" se odnosina Basic Stamp 2 mikrokontrolerski modul. Osmišljen
i proizveden u komapnaiji Parallax Incorporated, ime ovog modula se najčešće skraćuje na
BS2. To je privi u nizu modula na slici 1-3, a naredni moduli razlikuju se po nekim karaktaristikama:
veća brzina, više memorije, dodatne funkcionalnosti itd. O ovome se može saznati više ako se
slijedi link
Compare Basic Stamp Modules
Tehnički aparati za domaćinstvo nijesu jedini uređaji koji sadrže mikrokontroler. Roboti, teške
mašine, automobili, vazduhoplovi, sondažne rakete i drugi proizvodi modernih tehnologija
sadrže mikrokontrolere. Evo nekoliko primjera proizvoda u kojima su Basic Stamp moduli
sastavni dio konstrukcije.
Roboti se kreiraju tako da mogu da rade mnoge stvari: od pomaganja studentima da nauče
više o mikrokontrolerima, kose travu, rješavaju složene mehaničke zadatke. Na slici 1-4 prikazani
su dva robota, na kojima BASIC Stamp 2 mikrokontroleri da primaju podatke od senzora, upravljaju
motorima i komuniciraju sa drugim kompjuterima.Robot na lijevoj strani je Boe-Bot®
, proizvod kompanije Parallax Inc. Oni će se detaljnije razmatrati u poglavlju o Robotici ovog priručnika.
Na desnoj strani slike je daljinski upravljana podmornica (DUP), a konstruisana je i testirana u okviru MATE
programa (Marine Advanced Technology Education-strudije savremenih pomorskih tehnologija),
Summer Teachers Institute. Operators view a TV displaying what the ROV sees through
a video camera and control it with a combination of hand controls and a laptop. Its
BASIC Stamp measures depth and temperature, controls the vertical thrust motor, and
exchanges information with the laptop. MATE coordinates regional and international
ROV competitions for students at levels ranging from middle school to university.
tokom Summer Teachers Institure (Ljetnje Škole Nastavnika). Opreatori vide TV prikaz što DUP vidi
kroz video kameru i upravljaju kamerom kombinovanjem ručnih komandi i kompjutera. Basic Stamp
podmorinice mjeri dubinu i temperaturu, upravlja vertikalnim pogonom motora i razmjenjuje informacije sa
kompjuterom. Program MATE koordinira regionalna i internacionalna takmičenja učenika i
studenata.
Drugi roboti rješavaju složene zadatke. Jedan robot ostvaruje daljinsko upravljanje letom,
prikazano lijevo na slici 1-5. Ovaj robot su napravili i testirali studenti Mašinskog fakulteta na
Univerzitetu Irvin - Kalifornija. Oni su koristili Basic Stamp modul da ostvare komunikaciju sa
satelitskim globalnim sistemom određivanja lokacije (GPS- global positioning system), tako
da se stalno znaju visina i pozicija objekta koji leti. Basic Stamp mikrokontroler takođe očitava
vrijednosti senzora visine i upravlja parametrima pogonskog motora, kako bi objekat letio
pravilno. Robota, mehaničku stonogu, na desnoj strani slike 1-5, konstruisao je i napravio
jedan od profesora na Nanvang Tehničkom Univerzitetu u Singapuru. On ima više od 50
Basic Stamp mikrokontrolera sadržano u konstrukciji. Mikrokontroleri su povezani (mreža)
pa se ostvaruje usklađuje kretanje svakog segmenta (skupa noga) stonoge. Robot kao mehanička
stonoga pomaže boljem razumijevanju načina funkcionisanja rješenja u prirodi, ali ovakva
konstrukcija može razmatrana kao mogućnost primjene u istraživanju udaljenih lokacija ili
čak drugih planeta.
Roboti mogu, koristeći mikrokontrolere, da obavljaju i svakodnevne zadatke, kao
naprimjer košenje trave. BASIC Stamp modul unutar mašine za košenje trave, prikazane
na slici 1-6, obezbjeđuje da se ona kreće unutar zadatog prostora na travnjaku, ali ima i
senzore koji uočavaju prepreke, daju informacije mikrokontroleru, koji onda prosljeđuje
instrukciju za zaobilaženje. Mikrokontroleri se koriste u naučnim projektima, koji obuhvataju
razvoj naprednih tehnologija i istraživanje kosmosa. Metereološka stanica, prikazana na
slici 1-7 lijevo, prikuplja podatke o okolini koji se odnose na jrazlaganje posmatranog koralnog
grebena. BASIC Stamp modul unutar nje, prikuplja ove podatke od mnogobrojnih senzora i čuva
ih za razmatranje naučnicima. Podmornica u centru slike 1-7 istražuje dubine, a
njenim pogonom, kamerama i svijetlom upravljaju BASIC Stamp moduli
Raketa prikazana na slici 1-7 desno, je dio takmićenja u lansiranju istraživaćkih raketa u kosmos.
Niko nije pobjednik, ali ova raketa je to skoro uspjela. BASIC Stamp mikrokontroler je upravljao
kompletnim nizom lansirnih opreacija i upravljanje raketom tokom leta. Jasno se vidi,da poćev
od kućnih uređaja svih vrsta, preko dostignuća naprednih tehnologija do vasionskih istraživanja,
mikrokontroleri daju osnovu koja je potrebna da se poćne sa projektima. Praktični zadaci u ovom
priručniku omogućavaju eksperimentisanje i učenje, kako stvarati kompleksne konstrukcije, koje
se mogu sresti u svim novim projektima savremenih tehnologija. Zadaci omogućavaju izradu
elektronskih kola za digitalne ekrane, senzore i komandovanje kretanjem. Zatim se prelazi na
povezivanje ovih kola sa BASIC Stamp 2 modulom a onda se piše kompjuterski program koji će
omogućiti upravljanje prikazom podataka, prikupljati podatke od senzora i davatii instrukcije
za kretanje. Ipak, biće govora o mnogim važnim detaljima iz elektronike i kompjuterskog
programiranja. Na osnovu ovoga što je izloženo do sada, , čitaoc može da nađe inspiraciju da
počne da radi na sopstvenim novim primjenama i boljim uređajima.